Kuchnia włoska należy nie tylko do najsłynniejszych na świecie, ale również do najbardziej lubianych. Jej bogactwo, przywiązanie do wysokiej jakości składników i unikalny smak kochają miłośnicy dobrego jedzenia. Kuchnia włoska, osadzona w nurcie diety śródziemnomorskiej jest również bardzo zdrowa. Amerykański miesięcznik “U.S. News & World Report” opublikował raport najzdrowszych diet na świecie – wersja śródziemnomorska zajęła miejsce pierwsze! Dlatego jedzmy włoskie specjały i dowiedzmy się o nich jak najwięcej.
Włoskie produkty spożywcze – czego nie może zabraknąć?
Myśląc: włoskie przysmaki większość z nas będzie miała kilka skojarzeń: makaron, oliwa z oliwek, mozzarella (i ogólnie włoskie sery), pomidory. Wszystko się zgadza, ale warto pamiętać, że Włosi, jak wszyscy miłośnicy diety śródziemnomorskiej, kochają warzywa (zwłaszcza liściaste), świeże zioła i owoce. I bardzo dobrze na tym wychodzą, bo szereg badań naukowych wykazuje, że właśnie posiłki bazujące na produktach roślinnych pozwalają zachować zdrowie. Jak wskazują naukowcy, dieta śródziemnomorska nie tylko pozwala ograniczyć występowanie cukrzycy, chorób sercowo-naczyniowych i raka, ale również zmniejszyć ryzyko schorzeń związanych z niewłaściwym funkcjonowaniem układu trawiennego. Ta sama dieta świetnie wpisuje się w zrównoważony rozwój i ekologię, co jest szalenie ważne dla naszej planety.
Co ciekawe, we Włoszech do najczęściej wykorzystywanych produktów należą owoce, później zielenina, dalej warzywa strączkowe, orzechy, produkty pełnoziarniste, a dopiero później mięso, ryby. Jeżeli chodzi o tłuszcze odzwierzęce – Włosi spożywają ich coraz mniej.
Co z odpowiednimi proporcjami? W diecie śródziemnomorskiej powinniśmy codziennie spożywać warzywa, owoce, zdrowe tłuszcze (oliwa z oliwek, ale też orzechy i ziarna), nabiał oraz produkty pełnoziarniste. 1-2 razy w tygodniu można spożywać tłuste, morskie ryby, jaja 3-4 razy w tygodniu. Słodycze i czerwone mięso – nie więcej niż 2 porcje tygodniowo, a wino – z umiarem i poszanowaniem norm społecznych. Co ważne: podstawą będzie spożywanie odpowiedniej ilości wody i naparów ziołowych oraz aktywność fizyczna. Włosi podkreślają również, jak ważne jest życie towarzyskie i odpoczynek (a więc posiłki z rodziną i przyjaciółmi!).
Kuchnia włoska – co Włosi kochają jeść?
Podajmy kilka przykładów, które – uwaga – mogą rozbudzić apetyty. A to dlatego, że kochają oni produkty bardzo proste, a jednocześnie wysokiej jakości. To priorytet, dlatego we Włoszech tak często korzysta się z lokalnych składników, od lokalnych dostawców. Produkty mają być wiadomego pochodzenia, często z certyfikatami. To sprawia, że ich smak jest wyjątkowy, a zaledwie kilka składników pozwala stworzyć coś naprawdę wybitnego.
Oliwa z oliwek
Szalenie dla Włochów ważna, wytwarzana z najwyższą starannością i używana w kuchni włoskiej (jak i w całej diecie śródziemnomorskiej) w sporych ilościach. Przykładem potrawy, która w szczególny sposób kocha oliwę z oliwek (najlepiej extra virgin) jest focaccia, sałatka caprese, różne wariacje spaghetti (zwłaszcza z pesto) i wszelkie makarony.
Włoskie pieczywo pełnoziarniste
Włosi uwielbiają jeść zdrowo, a więc i pieczywa ze zbóż z pełnego przemiału u nich nie brakuje. Na bazie tych wypieków mogą później powstać grzanki, bruschetta czy wygodna kanapka saltinbocca.
Pochodzi ona z Neapolu a po podgrzaniu jest miękka w środku i chrupiąca na zewnątrz. Zrobiona z ciasta na pizzę i może być nadziewana ulubionymi składnikami.Trzeba dodać, że do pieczywa nic nie pasuje równie dobrze, jak wspomniana wcześniej oliwa z oliwek.
Pozostając jeszcze przy produktach mącznych, warto zwrócić uwagę na pizzę, która jest bardzo często konsumowana. Dodając świeżych warzyw w kilkanaście minut można stworzyć pyszne zdrowe danie, zwłaszcza jeśli użyje się gotowych spodów do pizzy :
Świeże warzywa i
owoce
Włosi często jedzą sałatki. I nic dziwnego, mają pod ręką
tak wspaniałe warzywa. Najczęściej to kombinacja zielonych sałat, połączonych z
pomidorkami koktajlowymi i innymi warzywami. Dodatkiem mogą tu być grillowane
ryby, drób, ser oraz oczywiście oliwa.
Ciekawym przykładem tego, jak bardzo Włosi cenią jedzenie
jest na przykład sałatka panzanella,
znana również pansanella lub panmolle, to danie typowe dla kuchni
toskańskiej i środkowych Włoch (Umbria, Lazio, Marche). Jest to zimna sałatka z
czerstwego chleba namoczonego w wodzie i occie; wzbogacona mieszanką warzyw:
pomidorami, ogórkami, czerwoną cebulą i bazylią. Wyobraź sobie, świeżą,
smaczną, aromatyczną i superpachnącą! Danie to pochodzi z chłopskiej tradycji,
bardzo popularne w każdej wersji na lato!
Warzywa strączkowe
Mieszkańcy Włoch często sięgają po strączki. Dodają je do makaronów (na przykład w klasycznym makaronie z fasolą borlotti), do pieczywa (crostini z zielonym groszkiem), do wypieków (farinata z cieciorki i mąki kukurydzianej z oliwkami). Roślinne białko jest dla nich cenne!
Włoskie makarony
Jeżeli chodzi o włoskie przepisy na makarony – napisano o
tym setki książek, a ilość wariacji trudno zliczyć.
Na równorzędnych pozycjach są zarówno rodzaje makaronu
(na przykład penne, pappardelle czy spaghetti), jak i sosy – słynna carbonara,
bolognese, pomodoro e basilico czy amatriciana.
Orzechy i nasiona
Stanowią nie tylko chrupiący i aromatyczny dodatek do sałat, ale również świetnie sprawdzają się, jako baza do past i sosów. Chyba najsłynniejszym przepisem będzie pesto, na które składają się orzechy włoskie, bazylia, oliwa z oliwek i parmezan. Idealny dodatek do makaronów, kanapek i każdej słonej przekąski. Samo zdrowie!
Dieta śródziemnomorska
Reprezentuje typowy wzór żywieniowy krajów obszaru śródziemnomorskiego i jest rekomendowany przez Międzynarodowe Towarzystwa Naukowe, w poradniku skierowanym do ogółu społeczeństwa z zakresu profilaktyki pierwotnej i wtórnej.
Dieta śródziemnomorska nie jest dietą wegetariańską, nawet jeśli żywność pochodzenia roślinnego ma swoje znaczenie; nie jest to dieta składająca się z chleba i makaronu, nawet jeśli spożywanie zbóż jest ważnym składnikiem; nie jest to dieta „uboga w składniki odżywcze”, ale prawdziwa, a składniki, która ją tworzą, pełnią tak zwaną rolę „funkcjonalną”; nie jest tradycyjną zupą babci, ponieważ reprezentuje również dziedzictwo kulinarne bogate w przepisy, zapachy i smaki; nie jest to dieta modna, ze względu na swoje historyczne korzenie i sprawdzone podstawy naukowe; i na koniec najważniejsze: to nie dieta powoduje otyłość lub utratę wagi, ponieważ odnosi się do poszczególnych aspektów jakościowych diety, a nie do jej zawartości energetycznej
Nowa śródziemnomorska piramida żywieniowa
Pod koniec 2020 roku opublikowano nową piramidę diety śródziemnomorskiej: doskonale łączy ona aspekty żywieniowe z aspektami zrównoważonego rozwoju żywności.
Czym jest piramida żywieniowa? Graficzne narzędzie służące do komunikowania w prosty i natychmiastowy sposób, jakie i ile pokarmów najlepiej spożywać w ciągu tygodnia i w jakich proporcjach. Pokarmy umieszczone u podstawy to te, które najlepiej spożywać częściej i w większych ilościach; w miarę zbliżania się do wierzchołka piramidy względna częstotliwość konsumpcji powinna się zmniejszać, ale nie znikać.
Piramida ta zawiera fundamentalną nowość, co wyraźnie widać na graficznym przedstawieniu: trzeci wymiar na każdym poziomie, który reprezentuje aspekt klimatyczny i specyficzny wpływ każdej kategorii żywności na środowisko.
Model śródziemnomorski przewiduje w rzeczywistości wysokie spożycie zbóż, owoców, warzyw i roślin strączkowych, których produkcja wymaga mniej intensywnego wykorzystania zasobów naturalnych i emisji gazów cieplarnianych w porównaniu z modelem żywności opartym na mięsie i tłuszczów zwierzęcych.
W celu zwiększenia zrównoważonego rozwoju piramida proponuje spożywanie roślin strączkowych raz dziennie, ponownie zmniejszając spożycie przetworzonego czerwonego mięsa, serów i przetworzonej żywności.
Model ten dodatkowo podkreśla znaczenie wyboru i spożywania warzyw i pokarmów roślinnych z poszanowaniem ich sezonowości i możliwie lokalnego charakteru: pozwala to na ograniczenie upraw szklarniowych i związanego z tym wpływu na środowisko, a także zmniejsza koszty i zanieczyszczenie spowodowane transportem z odległych miejsc.
Dieta śródziemnomorska zawsze miała na uwadze różnorodność biologiczną, promując również naturalność żywności i znaczenie towarzyskiego spędzania czasu. Mamy nadzieję, że dzięki tej nowej aktualizacji jeszcze bardziej zwiększy świadomość żywieniową przy wyborze tego, co stawiamy na nasz stół!
