Wspomnienia z włoskich wakacji niejedno mają imię. Czasami są to zdjęcia do których przeglądania można wracać wielokrotnie, innym razem kolorowe magnesy na lodówkę, które z każdym kolejnym powrotem budują mapę naszych osobistych podróży. Są jednak takie zakątki, z których warto jest też wrócić z pamiątką kulinarną – Sycylia jest właśnie jednym z takich miejsc. Doskonałym wspomnieniem słodkich sycylijskich wakacji będą na pewno lokalne przetwory: dżemy, marmolady i konfitury.
Zamknięty w słoiku zapach, smak i kolor Sycylii, który zagości na stole podczas niedzielnego, powolnego śniadania będzie z pewnością miłym akcentem po powrocie z pełnej wrażeń podróży. Aromat słodkich owoców przywróci wspomnienia skąpanych w słońcu dni na tej niezwykłej włoskiej wyspie. W późniejszych miesiącach, jesienią lub zimą, ociepli natomiast chłodne poranki. Cytrusy będą w tych okolicznościach szczególnie niezawodne, gdyż powszechnie znane są ich właściwości lecznicze i odżywcze.
Zanim kupimy, trzeba wybrać: dżemy, konfitury, powidła, marmolady…
Trud wyboru nie kończy się jednak na bogatym asortymencie sycylijskich owoców, wśród których wyróżniają się, wspomniane już, szczególnie pyszne na wyspie cytrusy. Proponowane przez producentów przetwory różnią się też nazwą, która zależy tak naprawdę od składników oraz sposobu przygotowania produktów.
Zacznijmy prezentację szerokiej oferty od popularnego dżemu, w którym część owoców jest rozgotowana, podczas gdy pozostałe mogą trafić się w całości. Smarując nim obficie pyszne, chrupiące pieczywo nie zasłodzimy się specjalnie, bo do przygotowania tego przetworu stosuje się proporcje nieco więcej niż połowy ilości cukru względem wykorzystywanych owoców (zazwyczaj 60 dag wobec 1 kg). Dżemy robi się z całych owoców, mieszając je z mniejszymi, okrojonymi kawałkami (mogą być tego samego rodzaju, ale też i zróżnicowane). Gdy powstała w ten sposób konsystencja jest zbyt rzadka, dodaje się pektyny lub żelatynę (oczywiście dżemy ze 100% owoców są najlepsze). Znacznie bardziej słodka od dżemu jest natomiast konfitura, w której proporcje odwracają się. Owoce zanurzone są tu w gęstym, słodkim syropie: na 1 kg owoców przypada ponad 1 kg cukru, a przy owocach kwaskowatych – nawet do 2 kg. Przygotowując konfiturę używa się owoców, które się nie rozpadną na małe kawałeczki. Od dżemu różni ją również sam proces wytwarzania – smażenie, a nie gotowanie. Z kolei powidła mają najmniejszą zawartość cukru, albo w ogóle są go pozbawione (to dlatego przygotowuje się je zazwyczaj z bardzo słodkich owoców, np. śliwek czy moreli). Czwarty typ przetworów, to marmolada, do której używa się rozgotowanych lub przetartych owoców, czasami zmieszanych, tworzących gęstą, jednolitą masę. Zawartość cukru wynosi tu zazwyczaj połowę masy owocowej. Można też trafić na specjalny rodzaj marmolady, którą z powodzeniem pokroimy w plastry.
Włoskie nazewnictwo i receptury: marmellata, confettura, composta
Oczywiście, co kraj to obyczaj, a we Włoszech, wiadomo, kuchnia to dodatkowo jedno z największych dóbr narodowych. To dlatego nazwy przetworów w Polsce i na Półwyspie Apenińskim znacznie różnią się od siebie. Kupując oryginalne włoskie przetwory, warto zatem wiedzieć czego spodziewać się po odkręceniu słoiczka Made in Italy. I tak np. marmellata wytwarzana jest we Włoszech wyłącznie z cytrusów, za to composta zawierawięcej owoców i mniej cukru, a confettura – z jednego lub kilku rodzajów owoców – jest dużo bardziej kaloryczna. Istnieje też dodatkowy podział na tzw. confettura extra – w tym przypadku udział owoców w 1 kg przetworu musi przekraczać 45 dag (natomiast przy zwykłej konfiturze – nie mniej niż 35 dag).
Dolce vita na Sycylii, czyli smak lokalnych dżemów
Włoskie dżemy to niekończący się przegląd smaków, aromatów i kolorów. Przetwory truskawkowe, brzoskwiniowe, figowe, pomarańczowe, z owoców leśnych czy jabłkowe, to tylko te najbardziej popularne i charakterystyczne. Na Sycylii królują natomiast wspomniane już marmolady cytrusowe (z różnych odmian pomarańczy, cytrynowe, mandarynkowe), chociaż to nie jedyne, w które można się zaopatrzyć przed powrotem do domu z sycylijskich wakacji. Podczas pobytu na wyspie warto odwiedzić któregoś z lokalnych wytwórców żywności, z których wielu prowadzi niewielkie punkty sprzedaży przy gospodarstwach agroturystycznych lub wystawia się na letnich jarmarkach organizowanych pod chmurką w mniejszych i większych miejscowościach letniskowych. W okolicach Etny, na uwagę zasługuje np. Etnafrutti, która proponuje przetwory przygotowane rzemieślniczo według receptury przodków. W elegancko opakowanych słoiczkach zamknięta jest – jak pisze producent – kompozycja smaków, zapachów i kolorów bogactwa oraz piękna lokalnego terytorium. Gama produktów cytrusowych zawiera np. dżem z cytryn – o przyjemnie świeżym smaku z najlepszych cytryn z Sycylii, którym należy przypisać nieodparty owocowy posmak, dżem z czerwonej pomarańczy sycylijskiej IGP, przygotowany z wyselekcjonowanych owoców sezonowych, który wyróżnia się zarówno kolorem jak i smakiem, a także nieco bardziej cierpki dżem z gorzkiej pomarańczy. Ofertę producenta Etnafrutti uzupełniają też m.in. dżemy z białych fig i z charakterystycznej czarnej morwy. Każdy z tych przetworów nadaje się idealnie do smarowania pieczywa, a także do nadziewania naleśników lub ciast. Świetnie sprawdzi się też jako urozmaicenie deski serów, dodając im oryginalnego, sycylijskiego smaku. Oczywiście dżemy i marmolady to również fantastyczny upominek z wakacji dla rodziny i znajomych. Nie zapominając też o słoiczku dla siebie.
Tarta z konfiturą z cytryn lub z czerwonej sycylijskiej pomarańczy
Składniki:
500 g mąki
3 żółtka
1 jajko
150 g cukru pudru
250 g masła
Słoik dżemu z cytryn lub z czerwonej sycylijskiej pomarańczy
Cynamon do dekoracji
Przygotowanie/pieczenie ciasta:
Utrzeć margarynę z cukrem pudrem, a następnie dodać żółtka oraz jajko. Na koniec dołączyć mąkę. Po otrzymaniu jednolitego ciasta, uformować kulę, otoczyć ją szczelnie folią aluminiową i włożyć do lodówki na ok. godzinę.
Po wyciągnięciu ciasta z lodówki podzielić je na dwie części – 1/3 ciasta schować ponownie do lodówki, natomiast z pozostałych 2/3 uformować cienki placek i umieścić go w wysmarowanej wcześniej masłem formie do przygotowania tarty. Przykryć wierzch placka folią, a następnie włożyć go do piekarnika (nagrzanego wcześniej do 200 stopni) na ok. 15 minut. Po kwadransie wyciągnąć, posmarować wierzch roztrzepanym białkiem i pokryć grubą warstwą wybranego dżemu – z cytryn lub z czerwonej sycylijskiej pomarańczy.
Kolejny krok, to wyciągnięcie z lodówki pozostałej części ciasta i uformwanie z niej cienkich pasków, które najlepiej jest rolować w rękach. Paski należy ułożyć na wyciągniętym z piekarnika cieście, tworząć z nich szachownicę. Całość ponownie piec przez ok. 20 minut, aż do momentu zarumienienia się paseczków. Przed podaniem gościom można posypać tartę cukrem pudrem lub cynamonem. To idelany deser na każdą porę roku: sprawdzi się zarówno w letnie jak i zimowe poranki oraz popołudnia.
Smacznego!